Edukira joan

José Tomás Errázuriz

Wikipedia, Entziklopedia askea
José Tomás Errázuriz

Bizitza
JaiotzaSantiago1856ko azaroa
Herrialdea Txile
Heriotza1927ko apirilaren 1a (70 urte)
Familia
AitaMaximiano Errázuriz
AmaAmalia Urmeneta Quiroga
Ezkontidea(k)Eugenia Errázuriz (en) Itzuli
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakdiplomazialaria eta margolaria

José Tomás Errázuriz Urmeneta (Santiago, 1856ko azaroa - Britainia Handia, 1927ko apirilaren 1a) Txileko margolari eta diplomazialaria izan zen, bere bizitza osoan Europan bizi izan zena eta batez ere bere erretratu eta paisaiengatik ezaguna.

Maximiano Errázuriz Valdivieso dirudun eta politikari kontserbadorearen eta Amalia Urmeneta Quiroga-ren seme zaharrena zen. Umezurtz geratu zen oraindik bost urte ez zituela. [1] Amaliak konplikazio larriak izan zituen 1861ean Rafael Errázuriz politikari eta diplomazialaria izandakoa jaio ondoren, ezin izan zuen sendatu eta hil egin zen egun batzuk igaro ondoren. Orduan, aitak bere lau seme-alabak utzi zituen denbora batez - beste biak Guillermo (1857) eta Amalia (1860) ziren - Rosario Valdivieso Zañartu amonaren ardurapean.

Santiagoko Pintura Akademian ikasi zuen artea, eta Ernesto Kirchbach-en ikaslea izan zen, erakunde horretako bigarren zuzendaria.

1880an, 24 urte zituela, Eugenia Huici-rekin ezkondu zen, Txileko emakume eder-ederra, dirutza handiaren oinordekoa, Europako artista ospetsuen mezenas bihurtuko zena. Eztei bidaia Venezian igaro zuten, eta han ezagutu zuten John Singer Sargent, Eugeniaren hainbat erretratu egin zituena. Ezkontzako lehen urtea Errázuriz familiako baserrian eman zuten (Panquehue baserria, San Felipon, Aconcaguako bailaran), emazteak jaio eta gutxira hil zen semea erditu zuen. Handik denbora batera, 1893an, bikotea Parisera abiatu zen, non Ramón Subercaseaux, margolaria ere,- Amaliarekin ezkonduta zegoen, José Tomás arrebarekin - Txileko kontsul izan zen. Argiaren hirian, Errázurizek bere lan diplomatikoa pintura klaseekin uztartu zuen Henri Gervex artista frantsesaren eta Alfred Hubert belgikarraren eskolan. [2] 1886ko Erakusketan parte hartu zuen Laveuses a Étretat, marée haute ( Garbigailuak Étretat-en, itsasgora) margolanarekin eta 1888an, Sur led dunes, au printemps (Dunetan, udaberrian) izeneko erretratua eta paisaia aurkeztu zituen.

Subercaseaux-ekin eta Alberto Orrego Lucorekin sortu zuen XIX. mendearen amaieran beren lan piktorikoa hasi zuten eta margolari diplomazialariak deitzen zitzaien artista taldea, lanbide hori praktikatzeagatik eta Kontinent Zaharrean bizitzaren zati handi bat igarotzeagatik. Errázurizek ia bere lan guztiak Frantzian egin zituen, bere sorterrira bidaia puntualak bakarrik eginez. [3]

1900. urte inguruan Londresera joan ziren bizitzera; margolariaren tuberkulosiak Suitzan denbora luzeak igarotzera behartu zuen eta bikotea, praktikan, erori egin zen (Txilen jaio eta laster hil zen lehen haur baten ondoren, beste hiru izan zituzten: Carmen, Maximiano eta María). [4] Britainia Handian, ingeles eskolaren eragina du José Tomásek, nahiz eta Frantziako paisaia tradizioaren miresle handia izan. Behin eta berriz Normandiako kostaldea margotu zuen, eta bertan bizi izan zen denbora luzez.

Inpresionismoaren garaikidea, ez zuen inoiz bere burua mugimendu horri atxiki. Giovanni Boldiniren eta John Singer Sargent-en laguna zen, koinatuaren bidez ezagutu zuen margolaria eta bai Subercaseaux-tarrak eta bere emaztea Eugenia, Charles Conder, William Orpen, Pablo Picasso eta beste batzuek ere marraztu zutena. Hil baino urtebete lehenago, 1926an, Errázurizek, bere ahizpa Amaliaren bidez, bere koadro gehienak Txilera bidali zituen ongintzako helburuetarako enkantean saltzeko. [5]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Breve biografía de Errázuriz, MCN, s/f; acceso 08.06.2015
  2. Salon de 18865. Explication des ouvrages de peinture, sculpture, architecture, gravure et lithographie des artistes vivants exposés au Palais des Champs-Élysées le 1 mai 1886, Socièté d'Imprimerie et Librairie Administratives et Classiques Paul Dupont, Paris, 1875, pág.73; acceso 08.06.2015
  3. Isabel Cruz de Amenábar. Arte. Historia de la pintura y escultura en Chile desde la Colonia hasta el s.XX, 6º tomo de la Biblioteca Antártica, Chile a Color; editorial Antártica, pp.232-234
  4. Artículo dedicado a José Tomás Errázuriz en Los Errázuriz, el arte y algo más, s/f; acceso 08.06.2015
  5. Biografía de Errázuriz, portal Artistas Plásticos Chilenos, del Museo Nacional de Bellas Artes (Chile), s/f; acceso 08.06.2015

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]